Damstilte

We zijn bijna 2 maanden in de lockdown, intelligent of niet. We hebben allemaal historische feest- en gedenkdagen achter de rug. Pasen zonder kerk, Koningsdag zonder vrijmarkt en bezoek aan Maastricht, en gisteren dodenherdenking zonder publiek. Dat nu alles op TV moest volgen. Behalve deze jongen. Na een idee van Jango dat ging gisten in mijn hoofd, en me deed beseffen dat ik de kans had iets historisch mee te maken. En ik ging naar de Dam. En warempel, ik kon tot op een meter of 75 naderen, voordat ik bij het hek en de politie kwam. Ik en 50 anderen konden de verleiding niet weerstaan, al had de gemeente nog zo gezegd thuis te blijven. Foei. Maar soms moet je even ongehoorzaam zijn, want de ervaring was onvergetelijk. Met zoveel ruimte om je heen de rust van de verlaten Dam, 2 minuten stilte en het Wilhelmus. Ik was erbij. En nog nooit zo intens de 2 minuten beleeefd, ontroerend zelfs. Complete damstilte. En dan later de toespraken van Willem Alexander horen. Kippevel. En op het eind kwam het gevolg naar de auto’s bij Gassan, en reden ze pal langs ons het Rokin op. Ik had gewoon de beste keus gemaakt. De rust van deze herdenking maakte het daardoor een van de mooiste ooit denk ik. Sowiso de rust in de stad, dat je weinig opties hebt en je agenda leeg is zonder veel activiteiten, is in verkapte zegen. Geen keuzestress! Wat ga ik doen voor vakantie? Met wie ga ik naar die film? Moet ik die afspraak afzeggen voor iets anders? Niks van dat al! Vooral: kun je dan? ja ik kan, heb toch niks anders. Heel fijn. Natuurlijk wil je wel uit deze lockdown komen. Zoals de koning zei, de 75 jaar vrijheidsviering is in een situatie van onvrijheid. Maar deze is zelf gekozen, die van de oorlog niet. Essentieel verschil. Maar we kunnen ons een beetje indenken hoe het was in de staat van beleg destijds. Een heel klein beetje. Ook komen alle kanten van de mens ook nu scherper naar voren. De slechte: onverdraagzaamheid, huiselijk geweld en op wereldschaal: concurrentie om mondkapjes, testkits en beademingsapparatuur. En een Trump die het conflict met China weer nieuw leven inblaast. Maar vooral de goede: solidariteit met de zwakken, spontane initiatieven, saamhorigheid.  En op wereldschaal: de naarstige zoektocht naar hét vaccin. We mogen hopen dat de verhoudingen met China niet te negatief worden, want juist nu is samenwerking meer dan ooit nodig. Al zullen we na deze crisis hard moeten werken om minder afhankelijk te worden van China en andere landen, zoals het produceren van medicijnen (als ik dit schrijf is Frans Timmermans op de radio die er een terecht punt van maakt). Het was altijd gebaseerd op heel dichte ketens, just in time principes en efficientie. Het zal meer moeten naar buffers, eigen productie en just in case economie, om onze economie weerbaarder te maken tegen dit soort crises. We lopen vooral als Europa achter op technologisch gebied. Al zijn we wel veel socialer en duurzamer dan die anderen. Winnen we daarmee? levengrote vragen. Maar eerst corona oplossen. Morgen worden waarschijnlijk versoepelingen aangekondigd. Rutte móet perspectief bieden. Want die 1,5m samenleving werkt anders voor geen meter…